Minnisblað forsætisráðherra

Virðulegur forsætisráðherra,

  

Íslenska þjóðin er hrædd, reið, í uppnámi og óörugg um framtíð sína og afkomenda okkar. Upplausnarástand ríkir í þjóðfélaginu. Almenningi í landinu er ljóst að fyrirsjáanalegt er langt og erfitt harðæri sem á sér vart hliðstæðu í mjög marga áratugi.  Hér á eftir eru nokkur atriði sem ég veit að þér er kunnugt um að flestu leiti en ég set engu að síður niður á “minnisblað” og tel mig með því vera að tjá skoðun hins almenna þegns í þessu landi:    

  

1. Vaxandi atvinnleysi virðist vera að leiða til landflótta, einkum þeirra sem hafa starfsmenntun eins og iðnaðarmanna og háskólamennts fólks. 
2. Þetta gæti leitt til lægra menntunarstigs þjóðarinnar næstu árin en á móti kemur að fólk fer frekar í nám en vinnu en það skilar ekki menntuðu fólki fyrr en eftir mörg ár.  Við höfum talað um að auðlegð okkar lægi í vel menntuðu fólki, kannski er sú auðlegt í rénun. 
3. Það er vel þekkt að hlutfall öryrkja,  lífeyrisþega og þeirra sem hafa skerta vinnugetu / vinnufæru fólki hækkar að jafnaði þegar skórinn kreppir að.    
4. Ásókn í atvinnuleysisbætur, örorkulífeyri, bætur úr sjúkrasjóðum stéttarfélaga  og hvers kyns annan lífeyri mun aukast en ráðstöfunartekjur minnka og má ekki við því, síst meðal þessara þegna.   
5. Þegar harðnar á dalnum í þjóðfélögum aukast glæpir – þjófnaðir, skjalafals, fíkniefnasmygl, ofbeldi o.s.frv. – að hluta til vegna fjárskorts hins almenna borgara en einnig fjárskorts innan  löggæslunnar. 
6. Áfengistengdum vandamálum fjölgar almennt með auknu atvinnuleysi og upplausnarástandi.
7. Verslun er að dragast saman, fyrirtæki fara í gjaldþrot, framboð á nauðsynjavörum minnkar. 
8. Það dregur úr frístundaiðkun barna s.s. íþróttaiðkun og tónlistariðkun vegna þrengri fjárhags foreldra. 
9. Frjáls félagasamtök, líknarfélög, kórar, hljómsveitir, listamenn almennt hafa úr minnu að moða sem kemur illa niður á starfssemi þeirra sem dregur úr menningu í landinu en hin frjálsu félagasamtök minnka aðstoð sína við þá sem bera skarðan hlut frá borði og auðvitað þá sem síst skyldi.  
10. Það dregur þegar úr ferðalögum Íslendinga til útlanda bæði vegna óhagstæðs gengis sem og ills orðspors Íslendinga almennt á erlendri grundu, en aðallega vegna óöryggis og minnkaðs kaupmáttar almennt.  Þjónusta flugfélaga gæti rýrnað og flugleiðir til ákveðinna staða jafnvel lagst af.

                                  

Forsætisráðherrann taldi vænlegast til árangurs síðustu mánuðina fyrir efnahagshrunið að aðhafast sem minnst, halda sig til hlés.  Þegar hrunið blasti við hélt hann því fram í fjölmiðlum  að Íslendingar þyrftu að taka á sig, eins og aðrar þjóðir heimsins, skell hinnar “alþjóðlegu fjármálakreppu”.  Svo einfalt væri það. Hann hafði ekki mánuðina á undan gert sér grein fyrir alvarleika ástandsins hér á landi, enda þótt bjöllum hefði verið hringt út um víðan völl og aðvörunarljós í mælaborðinu hefðu löngu verið farin að blikka.  Hann hefur þverskallast við að víkja óhæfum embættismanni úr sínum stól, bankastjóra Seðlabankans (hinir tveir bankastjórar SÍ hafa sig lítt í frammi, að líkindum vegna þess að formaður bankastjórnar, Davíð Oddsson, er einráður þar eins og hann var í raun meðan hann var í ríkisstjórn og formaður Sjálfstæðisflokksins). 

 

Flokkur þinn, Sjálfstæðisflokkurinn, er að verða að örfoka örflokki með sama áframhaldi og nýtur ekki trausts nema hluta af fyrri flokksfélögum. 

 

Og hvað á ég að gera?  spyrð þú.  Ekki nema von því þér er mikill vandi á höndum, meiri en nokkurs foringja í stjórnmálum sennilega undanfarna áratugi. 

 

1.      Þú verður að hlusta á fólkið í landinu.  Það kaus þinn flokk og samstarfsflokkinn.  Þið eruð fulltrúar fólksins í landinu og á launum hjá því.  Ríkisstjórnin með þig í fararbroddi hefur ekki umboð til þess að hygla fámennum fégráðugum klíkum í landinu eða láta sérhagsmuni einstakra góðvina ráða ferðinni.    

2.      Þú verður að sjá til þess að sátt náist í landinu.  Hún næst ekki nema þú víkir frá störfum mönnum innan opinberra stofnana sem njóta ekki trausts og þar ber hæst bankastjóra og stjórn Seðlabankans.   

3.      Þú verður að sjá til þess rannsókn á bönkunum fyrir fall þeirra sé flýtt með öllum tiltækum ráðum. Almenningur krefst tafarlausrar rannsóknar sem þolir enga bið, það verður aldrei sátt fyrr en þetta hefur verið framkvæmt. Í framhaldinu verður þú að sjá til þess sem allra fyrst, að hafi ólöglegir gjörningar verið framkvæmdir  af stjórnendum bankanna og/eða “fjárfestanna” í útrásarliðinu,  verði réttað yfir þeim öllum.  Þeir njóta engra forréttinda umfram aðra þegna og verða að svara til saka 

4.      Þú verður að reyna eftir mætti að koma eftirlaunafrumvarpinu í gegn hið bráðasta. 

5.      Flestum þykir ljóst að gjaldmiðill okkar, krónan, er ekki lengur gjaldgengur og þolir ekki þær efnahagssveiflur sem hafa gengið yfir þjóðina.  Þú verður að flýta umræðum um aðild að Evrópusambandinu hvort svo sem sú aðild gengur eftir eða ekki, umræðan verður að fara í gang.

6.      Þingkosningar eru dýrar.  Það er þó dýrara að hafa í brúnni vanhæfa stjórnendur á þjóðarskútunni bæði til skamms og langs tíma.  Hafi þessi ofangreindu atriði ekki náð framgöngu á næstu vikum er þér sæmst að boða til þingkosninga. 

Athugasemdir

[Ævar Rafn Kjartansson, 6.11.2008 kl. 10:04]

Sammála hverju orði hér. Vaxtastefna Seðlabankans og aðgerðarleysi stjórnvalda er svo að knésetja atvinnulífið hér. Það skiptir hver dagur máli.

[Sigrún Jónsdóttir, 6.11.2008 kl. 17:32]

Frábær pistill, takk fyrir.

Mæli með því að þú sendir þetta áfram í dagblað!

[Árni Gunnarsson, 7.11.2008 kl. 00:40]

Ég er sammála ykkur Ævar og Sigrún og tek undir þá tillögu að koma þessum pistli í dagblað. Er þó minnugur þess að það er aldrei hreystiverk að stanga dauða menn með spjótum. Forsætisráðherra er ráðalaus vingull og reiði fólksins beinist að honum vegna þess að einhvers staðar verður hún að finna sér höfn.

Mín trú er að staða okkar sé ægilegri en flesta grunar. Ég óttast að umsóknir okkar um lán séu í biðstöðu vegna þess að ef krafa Breta fellur á okkur þá sé litið á okkur sem gjaldþrota þjóð. Ég óttast að sjálfstæði okkar sé lokið í mörgum vondum skilningi. Norðmaðurinn sem lét þau orð falla að lán þeirra til okkar væri í þeirra skilningi tapað fé, hygg ég að hafi talað fyrir hönd margra þeirra þjóða sem nú draga lappirnar við að aðstoða okkur.

Fyrir mánuði síðan átti Geir Haarde að ganga á fund forseta og biðjast lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt. Hefði utanþingsstjórn verið sett á laggirnar skipuð færustu fagmönnum okkar og með aðstoð erlandra sérfræðinga hefðu samningaviðræður okkar um lántökur verið í trúverðugri farvegi. ENGINN tekur mark á pólitískum glópum sem neituðu með hroka öllum aðvörunum erlendra hagfræðinga. Og enginn, hvorki innan lands né utan skilur upp eða niður í því að gjaldþrota bankar séu undir skilastjórn sömu manna og áttu í þeim stóra hluti og stjórnuðu þeim jafnframt fram í gjaldþrotið. Ámóta og ef sjóslysanefnd setti rannsókn á sjóslysi í hendur skipstjóra og með aðstoð áhafnarinnar. Ríkisstjórnin verður ótrúverðugri með hverjum degi og var nú nóg komið fyrir. Seðlabankastjórinn sem öskraði "Við borgum ekki!" situr enn og allt hans lið. Dágóður liðsauki í samningsstöðunni!

Því miður á ég ekki von á öðru nú en verstu tíðindum. Svo slæmum að núverandi ástand megi síðar skoða sem nauðsynlegan undirbúning handa okkur.

Lánið frá IMF verður ekki ekki tekið til lokaumfjöllunar á mánudag.

[Ævar Rafn Kjartansson, 7.11.2008 kl. 10:14]

Því miður er ég sammála Árna með stöðuna. Þetta er bara toppurinn á ísjakanum. Og staðan verður falin með fjöldagjaldþrotum fyrirtækja og einstaklinga. Svo segja Sjálfstæðismenn rétt fyrir næstu kosningar að þökk sé þeim sé landið á leið upp úr öldudalnum og situr næsta kjörtímabil með einhverri hækjunni.

[Elías Guðjónsson (IP-tala skráð) 8.11.2008 kl. 14:29]

Það má benda á að það er ekki aðeins vaxandi atvinnuleysi sem mun flæma ungt háskólamenntað fólk úr landi heldur einnig verðbólga og veik staða krónunnar. Það er verulegt áhyggjuefni að framtíð þjóðarinnar sjái sér ekki fært eða hafi ekki áhuga á að búa til núverandi ástand.